سال روز بزرگ داشت مولوی

مولانا 

هشتم مهر ماه 90 سال روز بزرگ داشت مولا نا جلال الدّین محمد مولوی

     وی حدود سال 604 هجری در بلخ – که آن روز ها خوارزمشاهیان بود –

 دیده به جهان گشود. پدرش«  بها الدّین ولد»، معروف به سلطان العلما ،

 واعظی زبان آور و صاحب نام بود. مولوی هنگام فوت پدر 24 ساله بود.

 بعد از پدر مرشد و راهنمای او « بر هان الدّین محقق ترمذی » بود که از مریدان پدرش بود. و مولوی مراحل سیر و سلوک را نزد او آموخت.

       مهم ترین حادثه ی زندگی مولانا آشنایی با « شمس تبریزی » بود که یکباره سر نوشت و درس ووعظ و مریدان و شاگردان او را دگر گون کرد.   هم نشینی با این درویش بی سر وسامان ،چنان انقلابی در روح  او پدید آورد که در س و وعظ را کنار گذاشت.حاصل این شوریدگی بی باز گشت ، سرودن غزل های شور انگیز و پر ذوق و حالی بود با نام « دیوان کبیر  یا  کلیّات شمس تبریزی ».

      جدایی از شمس به خاطر شماتت و نا خشنودی مریدان و حتی خانواده او را به جای اوّل خود ؛ یعنی درس و وعظ باز نیاورد بلکه جای گزینی دو مرید دیگر به نام « صلاح الدّین زر کوب و حسام الدّین چلبی » خلاٌ از دست دادن شمس را پر کرده و منجر به سرودن کتاب عظیم « مثنوی معنوی » شد.مثنوی که اقیانوسی از معارف ، حکمت ها و آموزه های عرفانی است که در قالب تمثیل بیان شده است. بی سبب نیست اگر راز توجه و اقبال جهان به مولانا را در همین اثر سترگ که به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده ، بدانیم.

     نام مثنوی همواره در کنار کتاب های مقدس بر سر زبان ها بوده و روی آوردن اندیشمندان و متفکران عالم به افکار مولانا، استقبال هنر مندان جهان از اشعار او، همه و همه بیانگر واقعیتی است که مولانا و سخنان او نیاز واقعی بشر امروز است.

      زندگی مولانا ساده و بی تکلّف بوده و درگاه او به روی عامه ی مردم و فقیران و نیاز مندان و درد مندان بیش تر باز بوده تا  سلاطین.او خوش نام ترین و مردمی ترین شاعرزمانه ی خویش حتّی سراسر ادبیّات فارسی است. او را خداوندگار عشق و عرفان  نام نهاده اند.

       او شخصیّتی منحصر به فرد است و در ادبیات و عرفان جهان همتایی برای او نمی توان جست.اگر غربیان «هومر را همتای فردوسی، گوته را همتای حافظ و ویکتور هوگو و لامارتین را همتای سعدی » می دانند برای مولانا در فرهنگ خود همتایی نمی یابند. سخنان مولوی حدود هشت قرن است که از چشمه ی زلال افکار او سر چشمه گرفته و می رود تا به قرن های بعد برسد و عطش معنوی جهانیان را فرو بنشاند. انگار خود مولانا این مساله را می دانسته و درمثنوی پیش بینی کرده است:

هین بدان که ناطقه جو می کند          تا به قرنی  بعد  ما  آبی رسد   

راست است که مولانا به دریای وحی، قرآن، متصل است و آن که به دریا وصل است کم نمی آورد. مثنوی او بنا به تایید بزرگان، تفسیر قرآن کریم است و بزرگ ترین حماسه ی عرفانی جهان. او ناودان نیست که همسای در جنگ آورد او آسمان است:

آسمان شو ابر شو باران ببار                     ناودان بارش کند ناید به کار

آب باران باغ صد رنگ آورد                         ناودان همسایه در جنگ آورد

او برای همه ی روز گار بشر حرف دارد و سخنان او همیشه تازه است.وسعت دید مولانا آدمی را به اعجاب وا می دارد:

 تو مگو ما را بدان شه بار نیست           با کریمان کار ها دشوار نیست

مولانا انسان را در اندیشه ی درست جست و جو می کند . او اصالت فکر و اندیشه بشر را مایه ی سعادت او می داند:

ای برادر تو همه اندیشه ای               ما بقی خود استخوان و ریشه ای

گر گل اندیشه ات تو گلشنی              ور بود خاری  تو هیمه گلخنی

او زمینه ساز افزایش معرفت جهانیان است و توانش بشر امروز را بالا می برد. مولانا ما را دعوت به گذر از نام ها و رسیدن به معنا می  کند:                                                                                                                                    اختلاف خلق از نام اوفتاد                             چون به معنا رفت آرام اوفتاد

عصر ما عصر آگاهی است و به تحقیق هر که آگاهتر است تواناتر است و مولانا قرنها پیش به این اشاره کرده است: 

 اقتضای جان چو ای دل آگهی است / هر که آگه تر بود جانش قوی است

جان نباشد جز خبر در آزمون             هر که را افزون خبر جانش فزون

بشریت برای شناخت افکار مولانا به تکاپو افتاده است؛ مولانا مرز های زمان و مکان را در نوردیده است؛ هندی و تر کی و رومی گرد آمده اند تا مولانای پارسی را بشناسند. آخر همو بود که همدلی را از هم زبانی بهتر می دانست. آری همدلان مولانا در سر تا سر جهان اسرار او را  می جویند پس بر ماست که بهوش باشیم و از این قافله عقب نمانیم ؛که مولانا به زبان فارسی سخن گفته است.

                                                                                                                                                                                                                                                              رحیم ازاده عضو گروه زبان و ادبیّات فارسی

  مجتمع های آموزشی و پرورشی حضرت امام خمینی (ره)                 و حضرت زینب (س)